تجزیه و پویایی عناصر غذایی لاشبرگ بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) در جنگل‌های زاگرس شمالی (پژوهش موردی: جنگل‌های منطقۀ چهارزبر کرمانشاه)

 بازگشت عناصر غذایی از طریق لاشبرگ، از مهم‌ترین مسیرهای چرخۀ عناصر غذایی و حفظ حاصلخیزی خاک در اکوسیستم‌های جنگلی است. پویایی عناصر غذایی و تجزیۀ لاشبرگ در جنگل، بر قابلیت در دسترس بودن عناصر غذایی خاک تأثیر زیادی دارد. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی پویایی عناصر غذایی و تجزیۀ لاشبرگ بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) با استفاده از روش کیسه‌لاشبرگ به مدت 360 روز در جنگل‌های منطقه چهارزبر کرمانشاه انجام گرفت. در این بررسی، کیسه‌لاشبرگ‌ها (با ابعاد 20×30 سانتی‌متر و روزنۀ 2 میلی‌متر) با پنج تکرار و در فواصل زمانی 60، 120، 180، 240 و 360 روز جمع‌آوری شد و اندازه‌گیری نرخ تجزیه و ترکیبات شیمیایی لاشبرگ‌ها مانند نیتروژن، کربن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و لیگنین انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که در سال اول تجزیه، 99/45 درصد مادۀ آلی لاشبرگ از دست رفت و نرخ ثابت تجزیه، 402/0 درصد در روز به‌دست آمد و مشخص شد که حد نهایی تجزیۀ آن 34/68 درصد است. پویایی عناصر غذایی بررسی‌شده از الگوهای عمومی پیروی کرد و مقادیر آنها در لاشبرگ تحت بررسی به‌صورت (27/0 ± 55/2 میلی‌گرم در گرم) K< (15/0 ± 73/2 میلی‌گرم در گرم) Mg< (36/0 ± 76/11 میلی‌گرم در گرم) P< (93/0 ± 16/25 میلی‌گرم در گرم) N< (37/0 ± 58/48 میلی‌گرم در گرم) Ca ثبت شد. براساس نتایج مشخص شد که آزادسازی نیتروژن تا 180 روز روند منفی داشت و پس از آن تا پایان دوره مثبت بود. براساس نتایج رگرسیون گام‌به‌گام، متغیرهای نسبت C/P و نیتروژن در مدل وارد شدند و توانستند 8/85 درصد نرخ تجزیۀ لاشبرگ را پیش‌بینی کنند. در کل نتایج تحقیق نشان داد که بلوط ایرانی خاصیت اصلاح‌کنندگی متوسط نیتروژن خاک را دارد و برای تولید هوموس چندان قابلیتی ندارد.